Miễn tiền sử dụng đất trong hạn mức, vượt nộp 30–50%

Dự thảo Luật Đất đai 2024 miễn tiền sử dụng đất trong hạn mức, vượt nộp 30–50%, giảm gánh nặng tài chính, hỗ trợ nhà ở xã hội.

Quy định miễn tiền sử dụng đất trong hạn mức

Tại buổi họp báo chuyên đề ngày 4/9, đại diện Cục Quản lý đất đai cho biết dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 sẽ mang đến nhiều thay đổi đáng chú ý. Một trong những điểm trọng tâm là cơ chế mới về định giá đất và chuyển mục đích sử dụng đất.

Theo ông Mai Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, nhiều hộ gia đình hiện gặp khó khăn khi chuyển đổi đất vườn, ao xen kẽ đất ở sang đất ở do chi phí quá cao. Thực tế này khiến nhiều hồ sơ bị dừng lại, gây lãng phí tài nguyên đất và hạn chế quyền lợi chính đáng của người dân.

Để tháo gỡ, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính xây dựng dự thảo nghị quyết mới. Nội dung chính là: người dân chuyển mục đích sử dụng đất trong hạn mức giao đất ở sẽ không phải nộp tiền sử dụng đất. Với diện tích vượt hạn mức, mức thu được áp dụng từ 30% đến 50% giá trị, tùy từng trường hợp cụ thể. Hiện Bộ Tài chính đang lấy ý kiến các bộ, ngành để hoàn thiện trước khi trình Chính phủ ban hành.

Chính sách này được kỳ vọng sẽ tạo ra bước ngoặt trong việc giảm chi phí cho hộ gia đình, đồng thời duy trì nguồn thu ngân sách từ phần diện tích vượt hạn mức.

Ý nghĩa đối với người dân và nhà ở xã hội

Theo lãnh đạo Cục Quản lý đất đai, quy định mới không chỉ giảm gánh nặng tài chính cho hộ gia đình mà còn đảm bảo sự hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và người sử dụng đất. Những trường hợp có nhu cầu thực sự về chỗ ở sẽ được hỗ trợ trực tiếp, trong khi phần vượt hạn mức vẫn đóng góp ngân sách, bảo đảm công bằng.

Đặc biệt, chính sách này còn gắn với chương trình phát triển nhà ở xã hội do Bộ Xây dựng quản lý. Đối tượng thu nhập thấp sẽ có cơ hội tiếp cận nhà ở tốt hơn, phù hợp với định hướng Nghị quyết 18 về quản lý và sử dụng đất đai.

Song song đó, dự thảo cũng hướng tới cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ. Người dân khi làm thủ tục chuyển đổi sẽ không còn gặp nhiều vướng mắc như trước, đồng thời có cơ chế rõ ràng để tính toán chi phí. Đây là điểm cộng quan trọng, bởi thủ tục hành chính lâu nay vốn bị xem là một trong những nguyên nhân khiến thị trường bất động sản trì trệ.

Điều chỉnh cơ chế giá đất để tăng minh bạch

Ngoài chính sách miễn và giảm tiền sử dụng đất, dự thảo Luật Đất đai 2024 còn đưa ra thay đổi lớn trong cách xác định giá đất.

Trước đây, cơ chế song song giữa bảng giá đất và giá đất cụ thể khiến việc áp dụng thiếu thống nhất, dẫn tới bức xúc trong dư luận. Luật mới vẫn duy trì bảng giá đất nhưng bổ sung cơ chế điều chỉnh bằng hệ số linh hoạt, áp dụng tùy từng mục đích như bồi thường, thu hồi hay chuyển đổi.

Theo ông Mai Văn Phấn, nếu mức thu quá cao, nhà đầu tư sẽ nản lòng do chi phí lớn. Ngược lại, nếu quá thấp, ngân sách Nhà nước sẽ bị ảnh hưởng. Vì vậy, việc thiết kế cơ chế giá đất cân bằng, linh hoạt và minh bạch là chìa khóa để khuyến khích doanh nghiệp tham gia thị trường, đồng thời bảo đảm nguồn thu cho ngân sách.

Kiến nghị từ Hiệp hội Bất động sản TP.HCM

Đại diện Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), ông Lê Hoàng Châu, chỉ ra bất cập trong quy định hiện hành. Cách tính cũ buộc người dân phải nộp 100% giá đất trong bảng giá đất cho toàn bộ diện tích chuyển đổi, bất kể trong hay ngoài hạn mức. Điều này đẩy chi phí lên rất cao, khiến nhiều hồ sơ bị rút lại do người dân không đủ khả năng chi trả.

Ông Châu dẫn chứng: tại TP Vinh, một thửa đất 400m² từng phải nộp tới 4,5 tỉ đồng. Tại TP.HCM, một thửa đất 208m² ở Hóc Môn phải nộp 1,7 tỉ đồng; còn một thửa 400m² ở quận 7 phải nộp tới 14 tỉ đồng. Những khoản chi phí này vượt xa khả năng của đa số hộ gia đình.

Từ thực tế đó, HoREA kiến nghị giảm tỷ lệ thu xuống mức hợp lý hơn: 20% giá đất trong bảng giá đối với diện tích trong hạn mức, và 30% cho phần diện tích vượt hạn mức. Đồng thời, hiệp hội cũng đề xuất hoàn lại tiền sử dụng đất mà người dân đã nộp 100% trong các trường hợp trước đây.

Cân bằng lợi ích – chìa khóa cho cải cách đất đai

Những tranh luận xung quanh dự thảo cho thấy tính cấp thiết của việc điều chỉnh chính sách sử dụng đất. Cơ chế miễn trong hạn mức và tính tỷ lệ cho phần vượt được xem là bước cải cách quan trọng, giúp hàng triệu hộ gia đình giảm chi phí, đồng thời tạo môi trường thuận lợi hơn cho thị trường bất động sản.

Tuy nhiên, để luật thực sự đi vào đời sống, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế định giá và đảm bảo sự thống nhất khi áp dụng trên cả nước. Việc mỗi địa phương áp dụng khác nhau có thể dẫn tới chênh lệch, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.

Nếu được thông qua và triển khai đồng bộ, dự thảo Luật Đất đai sửa đổi sẽ mở ra giai đoạn mới, nơi quyền lợi người dân được bảo vệ tốt hơn, ngân sách Nhà nước vẫn có nguồn thu ổn định, và thị trường bất động sản có thêm động lực phát triển minh bạch, bền vững.

Cơ hội và thách thức trong chính sách đất đai

Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi với quy định miễn tiền sử dụng đất trong hạn mức, vượt nộp 30–50% được xem là giải pháp cân bằng giữa lợi ích người dân và Nhà nước. Đây là tín hiệu tích cực giúp giảm gánh nặng tài chính, thúc đẩy thị trường nhà ở và hỗ trợ nhóm yếu thế.

Tuy nhiên, thách thức lớn vẫn nằm ở việc xây dựng cơ chế định giá đất minh bạch, tránh tình trạng địa phương áp dụng khác nhau. Chỉ khi đó, chính sách mới mới thực sự phát huy hiệu quả, vừa khuyến khích đầu tư, vừa đảm bảo công bằng xã hội.

Thanh Duy

Nguồn tham khảo: 60s Hôm Nay