Đô thị thông minh và 6 trụ cột phát triển bền vững đến 2050

Việt Nam đứng trước cơ hội xây dựng đô thị thông minh, bền vững và nhân văn, gắn kết công nghệ với nhu cầu cộng đồng.

Xu hướng phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam

Trong 25 năm tới, khu vực châu Á – Thái Bình Dương sẽ đóng vai trò định hình tương lai đô thị toàn cầu, nơi Việt Nam được xem là điểm đến chiến lược. Theo GS. Nguyễn Quang Trung, đồng lãnh đạo Trung tâm Nghiên cứu Thành phố thông minh và bền vững châu Á – Thái Bình Dương, Việt Nam đang ở thời điểm bước ngoặt, hoặc tận dụng cơ hội kiến tạo thế hệ đô thị thông minh, bền vững và đáng sống, hoặc sẽ bị bỏ lại phía sau.

Thời gian qua, các địa phương đã có bước tiến trong đặt nền móng đô thị thông minh, với nhiều trung tâm điều hành được vận hành nhằm hỗ trợ các lĩnh vực giao thông, y tế và giáo dục số. TP. Đà Nẵng là đơn vị tiên phong với các dự án quản lý nước và giao thông thông minh, trong khi Hà Nội và TP.HCM đã đưa vào sử dụng thẻ thông minh, Wi-Fi công cộng. 

Doanh nghiệp viễn thông lớn như Viettel, VNPT, FPT cũng triển khai giải pháp trí tuệ nhân tạo và internet vạn vật cho quản trị đô thị. Tuy nhiên, theo Báo cáo IMD 2025, Việt Nam vẫn tụt lại so với nhiều nước khi hai đô thị lớn là Hà Nội và TP.HCM có mức điểm hạn chế về quy hoạch, môi trường và quản trị.

Trong khi đó, Seoul, Tokyo và Thâm Quyến đã tích hợp bản sao kỹ thuật số, dữ liệu thời gian thực cùng hạ tầng xanh vào vận hành. Các chương trình như “Xã hội 5.0” tại Nhật Bản và “Quốc gia thông minh” của Singapore đặt ra chuẩn mực mới cho đô thị bền vững. Việt Nam cũng tham gia Mạng lưới thành phố thông minh ASEAN, đồng thời có mặt trong các diễn đàn APEC thúc đẩy giao thông xanh và quy hoạch đô thị gắn với biến đổi khí hậu.

Ý nghĩa của lộ trình phát triển đô thị bền vững

Theo GS. Trung, đến năm 2050, các đô thị sẽ thông minh và bền vững hơn nhờ vận hành dựa trên dữ liệu, từ giao thông tự động, năng lượng tái tạo đến bản sao kỹ thuật số. Tuy nhiên, phát triển này tiềm ẩn rủi ro nếu chỉ tập trung công nghệ mà bỏ qua giá trị xã hội. Ông nhấn mạnh, công nghệ cần phục vụ cộng đồng, lấy con người làm trung tâm thay vì thay thế họ.

Để xây dựng đô thị thông minh, Việt Nam cần lộ trình quốc gia theo mô hình năm giai đoạn của Ngân hàng Phát triển châu Á, gồm chẩn đoán thực trạng, đánh giá mức độ sẵn sàng, xây dựng chiến lược, lập kế hoạch triển khai và giám sát đánh giá.

Một cơ quan điều phối trung ương với sự tham gia của nhà nước, doanh nghiệp và giới học thuật sẽ đảm bảo tính đồng bộ. Chiến lược phát triển cần bám sát 6 trụ cột gồm giao thông, đời sống, môi trường, con người, chính quyền và kinh tế thông minh, trong đó phải có chỉ số hiệu suất cụ thể cho từng lĩnh vực.

Đặc biệt, tiến trình tinh gọn bộ máy hành chính hiện nay là cơ hội hiện đại hóa quản lý, giảm phân tán và tạo điều kiện thuận lợi cho thử nghiệm đô thị. Nếu kết hợp quy hoạch thông minh, cải cách hành chính sẽ thúc đẩy chia sẻ dữ liệu và phối hợp liên vùng, từ đó hình thành nền quản trị đô thị minh bạch và hiệu quả.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt, ưu tiên nguồn lực cho hạ tầng thích ứng khí hậu, giao thông tích hợp và nhà ở xanh là yêu cầu cấp thiết. Việc chuẩn hóa dữ liệu cũng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, tăng tính minh bạch và cải thiện khả năng ra quyết định của chính quyền đô thị. Việt Nam đã triển khai hơn 2.200 dịch vụ công trực tuyến, đây được xem là bước khởi đầu quan trọng cho nền quản trị thông minh.

Triển vọng và cơ hội của thị trường bất động sản đô thị

Đô thị thông minh không chỉ là hướng đi tất yếu để cải thiện chất lượng sống, mà còn mở ra cơ hội đầu tư mới trong bất động sản. Mô hình đô thị nén và tích hợp, nơi nhà ở, công viên và giao thông kết nối liền mạch như tại Singapore, có thể trở thành giải pháp cho thách thức hạ tầng và không gian sống tại TP.HCM, Hà Nội. Đây cũng là xu hướng hấp dẫn các nhà đầu tư khi nhu cầu về môi trường sống xanh, bền vững và tiện ích ngày càng gia tăng.

Theo giới chuyên gia, tuyến metro đầu tiên của TP.HCM không chỉ là dự án hạ tầng, mà còn là biểu tượng cho khát vọng về một đô thị hiện đại và đáng sống. Các dự án giao thông công cộng tích hợp cùng quy hoạch đô thị nén có thể thay đổi mạnh mẽ giá trị bất động sản xung quanh, tạo chuỗi cơ hội mới cho nhà đầu tư. Song song, đầu tư vào nhà ở xanh, hạ tầng thích ứng khí hậu và các dự án ứng dụng công nghệ số trong quản lý đô thị sẽ là kênh sinh lời dài hạn, phù hợp với xu thế toàn cầu.

Đối với doanh nghiệp, việc tham gia các dự án hạ tầng và đô thị thông minh sẽ đòi hỏi năng lực tài chính, quản trị dữ liệu và khả năng hợp tác đa ngành. Đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội để tái cấu trúc, mở rộng và nâng cao uy tín thương hiệu. Với nhà đầu tư cá nhân, việc nắm bắt xu hướng phát triển đô thị thông minh có thể mang lại lợi thế trong lựa chọn dự án bất động sản, đặc biệt ở các khu vực hưởng lợi từ hạ tầng xanh và giao thông công cộng.

Xu hướng đô thị thông minh và bền vững đang mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong giai đoạn 25 năm tới. Với lộ trình rõ ràng, cơ chế giám sát hiệu quả và định hướng lấy con người làm trung tâm, thị trường bất động sản đô thị có thể trở thành điểm sáng thu hút dòng vốn dài hạn. Sự kết hợp giữa công nghệ, quy hoạch và giá trị xã hội sẽ là chìa khóa để Việt Nam kiến tạo thành phố đáng sống, cạnh tranh cùng các đô thị hàng đầu khu vực.

Bảo Long

Nguồn tham khảo: Tin Nhanh Chứng Khoán